W zgodnej, wspierającej się rodzinie niema potrzeby rozważać, kto i w jakim zakresie ma przyczyniać się do utrzymania małżonka, dzieci, rodzeństwa czy rodziców. Problem powstaje, gdy brakuje środków na zaspokojenie potrzeb rodziny, a zobowiązany do alimentacji obowiązku tego nie wypełnia. Wówczas powstaje konieczność egzekwowania obowiązku alimentacyjnego na drodze sądowej.
W zgodnej, wspierającej się rodzinie niema potrzeby rozważać, kto i w jakim zakresie ma przyczyniać się do utrzymania małżonka, dzieci, rodzeństwa czy rodziców. Problem powstaje, gdy brakuje środków na zaspokojenie potrzeb rodziny, a zobowiązany do alimentacji obowiązku tego nie wypełnia. Wówczas powstaje konieczność egzekwowania obowiązku alimentacyjnego na drodze sądowej.
Największy odsetek powództw alimentacyjnych skierowane jest przeciwko ojcom. Z powództwem o alimenty można wystąpić do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej lub zobowiązanej do alimentów. W pozwie należy dokładnie wskazać miejsce zamieszkania obu stron. Często się zdarza, że matka wnosząca powództwo na rzecz małoletniego dziecka nie zna adresu ojca, bo dawno straciła z nim kontakt i mimo starań adresu tego nie może ustalić. Wówczas w pozwie fakt ten należy zaznaczyć, podając ostatni znany adres pozwanego oraz złożyć wniosek o ustalenie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego. Pozew powinien zawierać jasno określone żądanie tj. kwotę alimentów w stosunku miesięcznym wraz z ustalonymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności każdej raty oraz początkowy termin ich płatności. Do pozwu powinny być dołączone akty urodzenia dzieci i zaświadczenie o sytuacji materialnej matki dziecka. w imieniu małoletniego dziecka z powództwem występuje matka, jako przedstawiciel ustawowy, o ile nie jest pozbawiona władzy rodzicielskiej. W takim przypadku dziecko będzie reprezentował opiekun prawny ustanowiony przez sąd. Powództwo o alimenty może także wnieść na rzecz małoletniego dziecka rodzina zastępcza lub rodzic adopcyjny prawnie ustanowiony.
Powództwo wytacza się przeciwko rodzicowi (także adopcyjnemu), który nie wypełnia obowiązku alimentacyjnego, a jeśli pozwany z obiektywnych przyczyn nie może wypełnić tego obowiązku, wówczas możliwe jest wytoczenie powództwa przeciwko rodzicom pozwanego, o ile są one w stanie zobowiązanie to wypełnić.
Prawo rodzinne nie określa granicy wieku dziecka uprawnionego do alimentacji. Z powództwem o alimenty może wystąpić w imieniu własnym pełnoletnie dziecko, o ile nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
Z upływem czasu usprawiedliwione potrzeby dziecka w oczywisty sposób wzrastają i wówczas zachodzi potrzeba wniesienia powództwa o podwyższenie alimentów. W pozwie należy wskazać nową kwotę żądanych alimentów oraz sygnaturę akt i sąd, który wydał wyrok w poprzedniej sprawie
Procedury występowania z nowym powództwem o podwyższenie alimentów można uniknąć wnosząc o procentowe ustalenie renty alimentacyjnej. Zasada ta ma tylko wtedy racje bytu, jeśli dochody pozwanego są stałe i nie obejmują różnych rzekomych i zmieniających się dodatków. Jeśli sąd w wyroku określi, jaki procent swoich dochodów pozwany powinien przeznaczyć na alimenty to jeśli zarobki pozwanego wzrosną, to automatycznie wzrośnie nominalna kwota alimentów. W każdym uzasadnieniu powództwa alimentacyjnego należy dokładnie określić sytuację materialną i rodzinną obu stron oraz usprawiedliwione potrzeby osoby upoważnionej.
Podkreślić należy, że obowiązek alimentacyjny względem małoletniego dziecka obciąża oboje rodziców, a zakres tego obowiązku zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego oraz usprawiedliwionych potrzeb dziecka, z tym, że obowiązek wobec dziecka może być także wypełniony przez osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie.
Postępowanie w sprawach alimentacyjnych wole jest od kosztów sądowych.
Barbara Filmanowicz
Sędzia Sądu Okręgowego
w stanie spoczynku
Liga Kobiet Polskich